Chọn mặt bằng là một trong những bước quan trọng nhất khi mở nhà hàng hoặc hàng quán, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng thu hút khách hàng, chi phí vận hành, và thành công lâu dài của mô hình kinh doanh. Một mặt bằng phù hợp không chỉ đáp ứng nhu cầu về không gian mà còn hỗ trợ xây dựng thương hiệu và tối ưu hóa lợi nhuận. Bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết những điểm cần chú ý khi chọn mặt bằng cho nhà hàng, hàng quán, kèm mẹo tiết kiệm chi phí và các lưu ý để tránh rủi ro.
1. Xác Định Vị Trí Phù Hợp

Vị trí mặt bằng quyết định lượng khách hàng tiềm năng và mức độ nhận diện thương hiệu. Một vị trí tốt sẽ giúp nhà hàng dễ tiếp cận và thu hút thực khách.
Các yếu tố cần xem xét:
- Lưu lượng người qua lại: Chọn khu vực đông dân cư, gần trường học, văn phòng, hoặc trung tâm thương mại để đảm bảo lượng khách ổn định. Ví dụ, mặt bằng ở phố đi bộ hoặc khu phố ẩm thực thường có lưu lượng khách cao.
- Đối tượng khách hàng: Xác định khách mục tiêu (giới trẻ, gia đình, khách cao cấp) và chọn vị trí phù hợp. Nhà hàng fine dining nên ở khu vực sang trọng, quán ăn bình dân phù hợp gần chợ hoặc khu công nghiệp.
- Cạnh tranh: Kiểm tra số lượng nhà hàng/quán ăn cùng loại trong khu vực. Vị trí gần đối thủ cạnh tranh có thể là lợi thế (tạo khu ẩm thực) nhưng cần có điểm khác biệt (menu, phong cách).
- Tầm nhìn và khả năng tiếp cận: Mặt bằng ở mặt tiền đường lớn, có bảng hiệu dễ thấy, và dễ tiếp cận bằng xe máy, ô tô sẽ thu hút nhiều khách hơn.
Gợi ý: Sử dụng Google Maps hoặc khảo sát thực tế vào các khung giờ khác nhau (sáng, trưa, tối) để đánh giá lưu lượng khách và giao thông. Mặt bằng góc ngã tư hoặc có vỉa hè rộng lý tưởng cho nhà hàng cần không gian ngoài trời.
Lưu ý: Tránh các khu vực có giao thông phức tạp (kẹt xe, đường hẹp) hoặc thiếu chỗ đậu xe, vì có thể làm khách ngại ghé thăm.
2. Đánh Giá Diện Tích và Bố Cục Không Gian

Diện tích mặt bằng cần phù hợp với mô hình kinh doanh và khả năng tài chính, đồng thời hỗ trợ bố trí nội thất hiệu quả.
Các yếu tố cần xem xét:
- Diện tích tối thiểu: Nhà hàng nhỏ (50-100m²) phù hợp cho quán ăn bình dân hoặc quán cà phê, chứa 8-15 bộ bàn ghế (4-6 khách/bộ). Nhà hàng lớn (>100m²) phù hợp cho buffet, tiệc cưới, hoặc fine dining.
- Bố cục không gian: Mặt bằng lý tưởng có không gian mở, ít cột chắn, và dễ chia thành các khu vực (khu ăn uống, quầy phục vụ, bếp, nhà vệ sinh). Trần cao (>3m) tạo cảm giác thoáng đãng.
- Khu vực phụ trợ: Đảm bảo có không gian cho bếp (20-30% diện tích), kho lưu trữ, và nhà vệ sinh. Nhà hàng cần khu vực ngoài trời nên chọn mặt bằng có sân hoặc vỉa hè.
- Khả năng mở rộng: Chọn mặt bằng có thể cải tạo hoặc mở rộng trong tương lai nếu kinh doanh phát triển (ví dụ: thêm tầng, mở rộng sân).
Gợi ý: Vẽ sơ đồ mặt bằng trên giấy hoặc phần mềm (như AutoCAD, SketchUp) để thử nghiệm bố trí bàn ghế, quầy, và lối đi. Một nhà hàng 100m² thường chứa 15-25 bộ bàn ghế, với lối đi rộng 1-1.5m.
Lưu ý: Kiểm tra tình trạng mặt bằng (sàn, tường, trần) để ước tính chi phí cải tạo. Tránh mặt bằng quá sâu, hẹp ngang, vì khó bố trí nội thất và tạo cảm giác chật chội.
3. Xem Xét Chi Phí Thuê và Các Chi Phí Liên Quan

Chi phí thuê mặt bằng là khoản đầu tư lớn, cần cân nhắc kỹ để đảm bảo khả năng tài chính và lợi nhuận.
Các yếu tố cần xem xét:
- Giá thuê: Theo nguồn từ các trang bất động sản, giá thuê mặt bằng nhà hàng tại TP.HCM và Hà Nội dao động từ 15-50 triệu VND/tháng cho 50-100m² ở khu trung tâm, 8-20 triệu VND/tháng ở ngoại ô.
- Thời hạn hợp đồng: Chọn hợp đồng thuê dài hạn (3-5 năm) để ổn định kinh doanh, nhưng cần đàm phán điều khoản tăng giá thuê (tối đa 10%/năm).
- Chi phí cải tạo: Ước tính chi phí sơn sửa, lắp đặt điện nước, và nội thất. Một mặt bằng 100m² có thể tốn 50-150 triệu VND để cải tạo, tùy phong cách.
- Chi phí vận hành: Bao gồm tiền điện, nước, internet, và phí quản lý (nếu thuê trong tòa nhà). Nhà hàng cần hệ thống hút mùi và điều hòa mạnh, tăng chi phí điện.
Mẹo tiết kiệm: Đàm phán miễn phí thuê 1-2 tháng đầu để cải tạo. Chọn mặt bằng đã có sẵn nội thất cơ bản (sàn, tường, đèn) để giảm chi phí sửa chữa.
Lưu ý: So sánh giá thuê từ nhiều nguồn (môi giới, chủ nhà, trang web như batdongsan.com.vn) và đọc kỹ hợp đồng để tránh chi phí ẩn (phí gửi xe, phí vệ sinh).
4. Kiểm Tra Cơ Sở Hạ Tầng và Tiện Ích

Cơ sở hạ tầng của mặt bằng ảnh hưởng trực tiếp đến vận hành nhà hàng, từ hệ thống điện nước đến an toàn và tiện ích.
Các yếu tố cần kiểm tra:
- Hệ thống điện: Đảm bảo công suất điện đủ mạnh (15-30kW cho nhà hàng 100m²) để chạy điều hòa, máy pha chế, và thiết bị bếp. Kiểm tra ổ cắm, dây điện, và bảng điện.
- Hệ thống nước: Kiểm tra áp lực nước, hệ thống thoát nước, và bồn chứa để tránh tắc nghẽn. Nhà hàng cần bồn rửa lớn và hệ thống nước nóng cho bếp.
- Hệ thống thông gió và hút mùi: Mặt bằng cần trần cao, cửa sổ, hoặc hệ thống hút mùi mạnh để xử lý mùi thức ăn, đặc biệt với nhà hàng lẩu, BBQ.
- Chỗ đậu xe: Đảm bảo có vỉa hè, bãi đỗ xe, hoặc hợp đồng với bãi xe gần đó (phí 20.000-50.000 VND/xe ô tô).
- An toàn: Kiểm tra hệ thống phòng cháy chữa cháy (bình chữa cháy, lối thoát hiểm) và kết cấu mặt bằng (không nứt, thấm nước).
Gợi ý: Thuê kỹ sư điện nước hoặc chuyên gia xây dựng để kiểm tra mặt bằng trước khi ký hợp đồng. Chọn mặt bằng có sẵn hệ thống hút mùi hoặc điều hòa để tiết kiệm chi phí lắp đặt.
Lưu ý: Đảm bảo mặt bằng có nhà vệ sinh sạch sẽ, đủ số lượng (1-2 phòng cho nhà hàng 100m²) và phù hợp cho cả khách nam/nữ.
5. Kiểm Tra Pháp Lý và Quy Định
Pháp lý mặt bằng là yếu tố quan trọng để tránh rủi ro tranh chấp hoặc vi phạm quy định, đặc biệt với nhà hàng cần giấy phép kinh doanh và an toàn thực phẩm.
Các yếu tố cần kiểm tra:
- Giấy tờ pháp lý: Yêu cầu chủ nhà cung cấp sổ đỏ/sổ hồng (bản sao công chứng) hoặc hợp đồng thuê hợp pháp. Kiểm tra mặt bằng không có tranh chấp hoặc thế chấp.
- Quy định khu vực: Xác minh mặt bằng được phép kinh doanh nhà hàng (không nằm trong khu quy hoạch, cấm kinh doanh). Liên hệ UBND phường/xã để kiểm tra.
- Giấy phép xây dựng/cải tạo: Nếu cần sửa chữa lớn (thêm tầng, phá tường), đảm bảo có giấy phép xây dựng từ cơ quan chức năng.
- An toàn thực phẩm và PCCC: Mặt bằng cần đáp ứng tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm (sàn chống trượt, bếp tách biệt) và phòng cháy chữa cháy (lối thoát hiểm, bình chữa cháy).
Gợi ý: Thuê luật sư hoặc công ty tư vấn pháp lý để kiểm tra hợp đồng thuê và giấy tờ mặt bằng, tránh rủi ro pháp lý sau này.
Lưu ý: Ký hợp đồng thuê có công chứng tại văn phòng công chứng để đảm bảo quyền lợi. Ghi rõ các điều khoản về chi phí cải tạo, thời hạn thuê, và trách nhiệm sửa chữa.
6. Ưu và Nhược Điểm Khi Tự Chọn Mặt Bằng
Ưu điểm:
- Tiết kiệm chi phí: Tự tìm mặt bằng giúp tiết kiệm phí môi giới (2-5% giá thuê). Có thể đàm phán trực tiếp với chủ nhà để giảm giá.
- Tùy chỉnh linh hoạt: Bạn tự do chọn vị trí, diện tích, và mặt bằng phù hợp với mô hình kinh doanh và ngân sách.
- Hiểu rõ nhu cầu: Tự khảo sát giúp bạn nắm rõ đặc điểm khu vực (khách hàng, giao thông), hỗ trợ lập kế hoạch kinh doanh.
- Thỏa mãn sáng tạo: Chọn mặt bằng phù hợp là bước đầu tiên để hiện thực hóa tầm nhìn về nhà hàng hoặc hàng quán.
Nhược điểm:
- Tốn thời gian: Tìm và đánh giá mặt bằng mất 1-3 tháng, đòi hỏi khảo sát nhiều địa điểm và đàm phán hợp đồng.
- Thiếu kinh nghiệm: Có thể bỏ qua các vấn đề pháp lý, hạ tầng, hoặc chọn vị trí không tối ưu, ảnh hưởng doanh thu.
- Rủi ro pháp lý: Nếu không kiểm tra kỹ giấy tờ, bạn có thể gặp tranh chấp hoặc vi phạm quy định, dẫn đến phạt hoặc đóng cửa.
7. Mẹo Tiết Kiệm Chi Phí và Lưu Ý Quan Trọng
Mẹo tiết kiệm chi phí:
- Tìm mặt bằng qua bạn bè, người quen, hoặc nhóm bất động sản trên mạng xã hội để tránh phí môi giới.
- Chọn mặt bằng ở khu vực mới phát triển (giá thuê thấp hơn 20-30%) nhưng có tiềm năng tăng trưởng (gần dự án chung cư, trường học).
- Đàm phán thuê dài hạn (5-10 năm) với giá cố định hoặc tăng tối đa 10%/năm để ổn định chi phí.
- Tận dụng mặt bằng đã có sẵn nội thất cơ bản (quầy, bàn ghế, hệ thống điện) để giảm chi phí cải tạo.
Lưu ý quan trọng:
- Khảo sát mặt bằng vào nhiều thời điểm (ngày thường, cuối tuần, giờ cao điểm) để đánh giá chính xác lưu lượng khách và giao thông.
- Kiểm tra lịch sử mặt bằng: Tránh thuê nơi từng kinh doanh thất bại nhiều lần, có thể do phong thủy, vị trí, hoặc vấn đề hạ tầng.
- Đảm bảo mặt bằng đáp ứng tiêu chuẩn ngành F&B (vệ sinh, PCCC, thông gió) để tránh bị phạt hoặc đóng cửa.
- Lập kế hoạch tài chính chi tiết, dự phòng 20-30% ngân sách cho chi phí phát sinh (cải tạo, pháp lý, vận hành).
Gợi ý cuối cùng: Tham khảo ý kiến từ các chủ nhà hàng khác hoặc tham gia diễn đàn F&B để học hỏi kinh nghiệm. Chụp ảnh mặt bằng và lưu trữ hợp đồng, giấy tờ pháp lý để quản lý dễ dàng. Một mặt bằng lý tưởng sẽ là nền tảng cho nhà hàng phát triển bền vững và thu hút khách hàng lâu dài.